Công Trường Không Bụi Dự Đoán Là Tương Lai Của Thi Công Sạch
Công Trường Không Bụi Dự Đoán Là Tương Lai Của Thi Công Sạch khi ở các đất nước công nghệ phát triển như Đức, Pháp, Mỹ hay Singapore,… hơn 70% công trình mới từ năm 2022 đã áp dụng mô hình “thi công sạch” – một xu hướng được dự đoán sẽ định hình lại ngành xây dựng trong thập kỷ tới. Và Việt Nam cũng đang dần bước vào kỷ nguyên đó.
Công trường truyền thống – khi bụi và tiếng ồn trở thành “di sản” cũ kỹ
- Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (World Bank), lĩnh vực xây dựng chiếm khoảng 23% lượng bụi mịn PM2.5 đô thị và là nguồn phát sinh tiếng ồn đứng thứ hai sau giao thông. Một công trình cao tầng thông thường có thể phát ra mức tiếng ồn từ 85–110 dB, tương đương tiếng máy bay cất cánh, trong suốt hàng tháng trời.
- Không chỉ gây ô nhiễm không khí, lượng rác thải xây dựng trung bình ở các đô thị lớn lên đến 500–700 kg/m² sàn – phần lớn là xi măng, bê tông vụn và vật liệu thừa. Tình trạng này khiến đô thị ngột ngạt, môi trường xung quanh công trường trở thành “điểm nóng” về bụi, tiếng ồn và nguy cơ tai nạn lao động.
- Khi mật độ dân cư ngày càng cao, yêu cầu về thi công sạch và ít ảnh hưởng xung quanh trở nên bắt buộc. Đây chính là nền tảng khiến “thi công sạch” trở thành xu hướng toàn cầu.
Xu hướng thế giới: Từ thi công ướt đến thi công khô
Khái niệm “thi công xây dựng sạch” (Clean Construction) không chỉ nói đến việc giảm bụi và tiếng ồn, mà còn bao hàm việc tối ưu năng lượng, giảm rác thải và thi công khép kín.
Thay vì trộn vữa, đổ bê tông và cắt hàn tại công trường, các cấu kiện được sản xuất sẵn trong nhà máy với độ chính xác cao, sau đó lắp ráp tại chỗ.
Theo báo cáo của McKinsey (2024), thi công module có thể giảm 80% lượng bụi và 60% tiếng ồn, đồng thời rút ngắn tiến độ tới 40% so với thi công truyền thống. Ở Singapore, các dự án nhà ở xã hội HDB đã yêu cầu sử dụng ít nhất 65% cấu kiện tiền chế (prefabricated components) để giảm ô nhiễm đô thị.
Không chỉ các quốc gia phát triển, Việt Nam cũng đang dần chuyển dịch. Nhiều khu công nghiệp, nhà máy, bệnh viện mới được thiết kế theo hướng thi công khô, sử dụng vật liệu nhẹ, sạch, thân thiện với môi trường.
Những vật liệu “làm nên công trình sạch”
Cốt lõi của công trường không bụi hay thi công sạch nằm ở vật liệu. Vật liệu càng chính xác, nhẹ, dễ lắp ghép – công trường càng ít bụi và ồn. Dưới đây là những vật liệu đang định hình xu hướng này:
a. Tấm panel cách nhiệt – đại diện tiêu biểu của vật liệu lắp ghép
Vách ngăn panel cách nhiệt (EPS, XPS, Glasswool, Ultra, Rockwool) là loại vật liệu được sản xuất sẵn tại nhà máy theo kích thước tiêu chuẩn. Trong quá trình thi công, chỉ cần liên kết bằng phụ kiện panel cùng vít hoặc khóa âm dương, không cần trộn hồ, không phát sinh bụi xi măng hay tiếng cắt mài.
Theo khảo sát của Bộ Xây dựng 2023, khi sử dụng panel thay thế tường gạch truyền thống, lượng chất thải công trường giảm đến 65%, thời gian hoàn thiện nhanh hơn 40%.
Nhà máy Panel Việt – một trong những hệ thống nhà máy panel lớn tại Việt Nam – cho biết mỗi công trình sử dụng panel thay thế tường bê tông có thể giảm được hơn 2 tấn rác thải xây dựng cho mỗi 100 m² vách tường.
b. Bê tông đúc sẵn (Precast Concrete)
Đây là loại cấu kiện được đúc hoàn thiện trong nhà máy, sau đó vận chuyển đến công trường để lắp ráp.
Theo dữ liệu từ Precast Association of America, thi công bằng cấu kiện precast giúp giảm 90% lượng ván khuôn gỗ và 50% nhu cầu nhân công tại công trường.
Không còn tiếng máy trộn, không còn bê tông tràn, chỉ còn những mối ghép chính xác như lắp ráp cơ khí.
c. Tấm thạch cao và tấm xi măng sợi nhẹ
Hai loại vật liệu xây dựng sạch này được dùng nhiều trong nội thất, vách ngăn văn phòng, bệnh viện, phòng sạch.
Thạch cao và xi măng sợi nhẹ có ưu điểm thi công khô, dễ cắt, dễ xử lý bề mặt, hầu như không phát sinh bụi mịn.
Đặc biệt, với các công trình trong khu dân cư hoặc tòa nhà đang hoạt động, loại vật liệu này giúp giảm thiểu tiếng ồn đáng kể.
d. Kết cấu thép nhẹ mạ kẽm
Thay thế cho khung bê tông cốt thép truyền thống, khung thép nhẹ được gia công tại nhà máy, sơn mạ chống gỉ, lắp ráp bằng bu lông.
Một công trình khung thép có thể thi công nhanh hơn 30–50% và giảm đến 70% khối lượng công việc hàn cắt – nguồn phát sinh chính của tiếng ồn công trường.
e. Tấm nhựa PVC và tấm ốp nano
Những vật liệu xây dựng không bụi như tấm nano ốp hoàn thiện thế hệ mới như tấm nano, PVC giả vân gỗ hay vân đá đang thay thế sơn và vữa trát.
Ưu điểm là nhẹ, thi công bằng keo hoặc khóa, không sinh bụi sơn, không cần chà nhám – giữ công trường sạch sẽ, ít mùi và an toàn hơn.
Lợi ích ba chiều: sạch công trường – sạch môi trường – sạch vận hành
Thứ nhất, sạch công trường
Thi công sạch giúp giảm đáng kể bụi và tiếng ồn tại nguồn. Một dự án nhà xưởng 10.000 m² sử dụng panel cách nhiệt vật liệu sạch và bê tông đúc sẵn có thể giảm hơn 40 tấn chất thải xây dựng so với tường gạch và bê tông truyền thống.
Thứ hai, sạch môi trường
Ít bụi, ít rác thải đồng nghĩa giảm lượng khí CO₂ từ vận chuyển và xử lý vật liệu. Nghiên cứu của Đại học Công nghệ Nanyang (NTU – Singapore) cho thấy, thi công module giúp giảm 23% lượng phát thải carbon trên mỗi mét vuông sàn xây dựng.
Thứ ba, sạch vận hành
Các công trình được thi công bằng vật liệu nhẹ và lắp ghép thường có khả năng bảo trì, thay thế linh hoạt.
Tấm panel cách nhiệt là vật liệu xây dựng sạch có thể tháo rời, tái sử dụng cho công trình khác, giúp giảm phát sinh phế thải, góp phần vào mô hình xây dựng tuần hoàn (Circular Construction) – xu hướng bền vững mà nhiều quốc gia đang theo đuổi.
Việt Nam trước ngưỡng cửa của “thi công sạch”
Thực tế, nhiều dự án ở Việt Nam đã bắt đầu chuyển mình khi các khu công nghiệp ở Bình Dương, Long An, Bắc Ninh đã đồng loạt sử dụng vật liệu nhẹ, cấu kiện lắp ghép cho nhà xưởng và kho lạnh. Nhiều dự án tại TP.HCM áp dụng tường panel lõi xốp EPS và kết cấu thép nhẹ, vừa đáp ứng tiến độ gấp rút, vừa giảm tác động môi trường đô thị.
Nhà máy Panel Việt là một trong những đơn vị tiên phong trong sản xuất và cung ứng panel cách nhiệt cho mô hình này. Với dây chuyền hiện đại, công suất hàng triệu mét vuông/năm, sản phẩm của Panel Việt đã được sử dụng tại hàng nghìn công trình lớn nhỏ trong cả nước, từ kho lạnh, nhà máy chế biến thực phẩm đến trung tâm logistics.
Sự kết hợp giữa vật liệu panel vật liệu bảo vệ môi trường hay bê tông đúc sẵn, thép nhẹ và tấm ốp nano đang dần tạo nên một diện mạo mới cho công trường Việt Nam – sạch hơn, gọn hơn và an toàn hơn.
Tương lai: Khi công trường không còn bụi bay và tiếng khoan
Các chuyên gia dự đoán rằng trong vòng 5–10 năm tới, công trường không bụi dự đoán là tương lai của thi công sạch, đây sẽ là mô hình thi công hiện đại trở thành tiêu chuẩn trong khu dân cư và đô thị lớn. Những dự án vi phạm mức tiếng ồn hoặc phát tán bụi vượt ngưỡng sẽ bị hạn chế cấp phép.
Và khi đó, những nhà thầu, nhà sản xuất vật liệu đi trước – biết ứng dụng công nghệ, phát triển sản phẩm thân thiện môi trường – sẽ là người dẫn đầu.
Một ngày không xa, khi đi qua công trình đang thi công, ta sẽ chỉ nghe thấy tiếng máy lắp ghép nhịp nhàng, không còn tiếng khoan cắt ầm ỹ hay bụi mù phủ khắp. Những tấm panel, khung thép, cấu kiện precast ghép lại với nhau như trò chơi lego khổng lồ – tạo nên những công trình xanh, sạch, bền vững và mang tinh thần của thời đại mới: thi công sạch, sống sạch và phát triển bền vững.
Xem thêm Panel EPS: https://panelviet.vn/tam-vach-ngan-panel-eps.html